ΔΔ4: 1.5. Η ανάπτυξη του Περιστεριού τη μεταπολεμική περίοδο
Με το τέλος του πολέμου, της ξένης κατοχής και την ήττα του αριστερού κινήματος, η Ελλάδα έχει υποστεί σοβαρά πλήγματα, τόσο στην υλική της υποδομή, όσο και στο ανθρώπινο δυναμικό. Ταυτόχρονα αρχίζει να διαφαίνεται μια μεταστροφή στον οικονομικό, πολιτικό και κοινωνικό ιστό της Ελλάδας που εντάσσεται πλέον οργανικά στην καπιταλιστική Δύση.
Στο οικονομικό επίπεδο, η σταδιακή μεταβολή της οικονομικής δομής (από αγροτοβιομηχανική χώρα προπολεμικά, σε βιομηχανοαγροτική μεταπολεμικά) επιφέρει σοβαρές αλλαγές στις πολιτικές και κοινωνικές δομές της χώρας. Ο ενεργός πληθυσμός ανέρχεται στο 44% στις αρχές της δεκαετίας του ’50, έναντι 42% προπολεμικά. Το 60% της προπολεμικής απασχόλησης ήταν στην γεωργία, για να μειωθεί στο 57% το 1952 και στο 53% το 1962. Αντίστοιχα, τα ποσοστά απασχόλησης στη βιομηχανία ανέρχονταν στο 21% και 22%, ενώ στις υπηρεσίες στο 22% και 23%. Σε πολιτικό επίπεδο, η αναβάθμιση του ρόλου των ΗΠΑ στην Ελλάδα, υπήρξε μια από τις πιο αξιοσημείωτες εξελίξεις της περιόδου αυτής. Τα κόμματα της Δεξιάς και οι επιχειρηματικοί κύκλοι, άρχισαν να χρηματοδοτούνται με κεφάλαια προερχόμενα από το Σχέδιο Μάρσαλ, με φορολογικά και συναλλαγματικά προνόμια για τους ξένους επενδυτές που στηρίχτηκαν στο ν.2687/1953 «περί προστασίας των ξένων επενδύσεων». Η πολιτική δομή της χώρας κινείται στο τρίπτυχο Δεξιά- Κέντρο- ΕΔΑ και δίπλα στο Κεντρικό Κράτος λειτουργεί ένα ολόκληρο «παρακράτος» από σκοταδιστικές δυνάμεις. Την ίδια περίοδο, το ΚΚΕ διαλύει τις κομματικές του οργανώσεις (1956) και οι δυνάμεις του εντάσσονται στην ΕΔΑ. Η ενεργητική εμπλοκή των ΗΠΑ για τη διασφάλιση των ισορροπιών και των συμφερόντων της στην περιοχή και η αδυναμία της Αριστεράς να αντιπαρατεθεί σε αυτό, οδηγεί στη δικτατορία. Η ακραία εκπροσώπηση στο πολιτικό σύστημα, επιταχύνει τις μεταβολές των οικονομικών και κοινωνικών δομών και βοηθά στη συνειδητοποίηση του γεγονότος για τον εξαρτημένο χαρακτήρα της ανάπτυξής της. Η περίοδος της μεταπολίτευσης που ακολουθεί, θα αποκρυσταλλώσει τις κοινωνικές και πολιτικές δομές. Η Νέα Δημοκρατία θα κληθεί να αποκαταστήσει την κοινοβουλευτική δημοκρατία και θα δώσει τη θέση της στη διακυβέρνηση της χώρας, το 1981, στο ΠΑΣΟΚ, αφού πρώτα, το 1980 θα εντάξει οργανικά την Ελλάδα στην Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα. Το δικομματικό πολιτικό σύστημα θα παγιωθεί και οι δυνάμεις της Αριστεράς, ισχυρές από την περίοδο της μεταπολίτευσης, θα υπεισέλθουν σε μια περίοδο αποκρυστάλλωσης της φυσιογνωμίας τους, που θα προκαλέσει η πτώση του σοσιαλισμού το 1989.
Στο κοινωνικό επίπεδο εμφανίζεται έντονο το φαινόμενο της αστικοποίησης. Η Ελλάδα γνωρίζει μια νέα αλματώδη αύξηση της εσωτερικής και της εξωτερικής μετανάστευσης μετά τη μικρασιατική καταστροφή. Φυσικό επακόλουθο μιας τέτοιας πορείας ήταν ο αστικός πληθυσμός να αυξηθεί και από το 33% το 1940, να περνά στο 39% στα 1951 και το 1961 να φτάσει στο 44%. Με αυτήν τη μετακίνηση του πληθυσμού από τις αγροτικές περιοχές σε πόλεις ή κωμοπόλεις, η αστικοποίηση αποτελεί το σοβαρότερο παράγοντα, όχι μόνο για την εκβιομηχάνιση, αλλά και συνολικότερα για τον εκσυγχρονισμό και την κοινωνικοοικονομική αλλαγή της Ελλάδας. Αποτέλεσμα αυτής της εξέλιξης είναι να δημιουργούνται σιγά σιγά πόλεις- μεγαθήρια και η Αθήνα να μεταβάλλεται σε συγκροτημένο πολεοδομικό συγκρότημα που αποτελείται από δεκάδες Δήμους και Κοινότητες. Οικιστικά και οικονομικά το Λεκανοπέδιο ενοποιείται. Οι όμορες του Αθηναϊκού Συγκροτήματος περιοχές αποτελούν οργανικό τμήμα των λειτουργιών του και αναπτύσσονται σαν δορυφορικά αστικά κέντρα. Η συνεχής εγκατάσταση των εσωτερικών μεταναστών, που γίνεται σταδιακά από όλα σχεδόν τα μέρη της Ελλάδας στους περιφερειακούς δήμους της Αθήνας, δείχνει ότι από την περίοδο αυτή, ο πυρήνας του πολεοδομικού συγκροτήματος φαίνεται να έχει πλέον κορεστεί. Η γενικότερη τάση που επικρατεί στο εσωτερικό του Αθηναϊκού Συγκροτήματος, είναι η τάση προς φυγόκεντρη επέκταση. Σε αυτό οδήγησαν οι πυκνοί ρυθμοί δόμησης του Κέντρου και η ύπαρξη ελεύθερων χώρων προς τα βουνά του λεκανοπεδίου. Οι όμορες του Συγκροτήματος περιοχές αποτελούν οργανικό τμήμα των λειτουργιών του και αναπτύσσονται σαν δορυφορικά αστικά κέντρα που τείνουν να σχηματίσουν μια ευρύτερη μητροπολιτική περιοχή με κεντρικό πυρήνα το Δήμο Αθηναίων. Οι περιφερειακές συνοικίες, ιδίως δε οι απομακρυσμένες από το κέντρο, όπου συνέρεαν βασικά οι πρόσφυγες του εμφυλίου πολέμου και της εσωτερικής μετανάστευσης, χαρακτηρίζονται πλέον, από ταχύτατους ρυθμούς αύξησης, σαφώς υψηλότερους του μέσου όρου (22%). Μια τέτοια περίπτωση είναι και ο Δήμος Περιστερίου.
Στο οικονομικό επίπεδο, η σταδιακή μεταβολή της οικονομικής δομής (από αγροτοβιομηχανική χώρα προπολεμικά, σε βιομηχανοαγροτική μεταπολεμικά) επιφέρει σοβαρές αλλαγές στις πολιτικές και κοινωνικές δομές της χώρας. Ο ενεργός πληθυσμός ανέρχεται στο 44% στις αρχές της δεκαετίας του ’50, έναντι 42% προπολεμικά. Το 60% της προπολεμικής απασχόλησης ήταν στην γεωργία, για να μειωθεί στο 57% το 1952 και στο 53% το 1962. Αντίστοιχα, τα ποσοστά απασχόλησης στη βιομηχανία ανέρχονταν στο 21% και 22%, ενώ στις υπηρεσίες στο 22% και 23%. Σε πολιτικό επίπεδο, η αναβάθμιση του ρόλου των ΗΠΑ στην Ελλάδα, υπήρξε μια από τις πιο αξιοσημείωτες εξελίξεις της περιόδου αυτής. Τα κόμματα της Δεξιάς και οι επιχειρηματικοί κύκλοι, άρχισαν να χρηματοδοτούνται με κεφάλαια προερχόμενα από το Σχέδιο Μάρσαλ, με φορολογικά και συναλλαγματικά προνόμια για τους ξένους επενδυτές που στηρίχτηκαν στο ν.2687/1953 «περί προστασίας των ξένων επενδύσεων». Η πολιτική δομή της χώρας κινείται στο τρίπτυχο Δεξιά- Κέντρο- ΕΔΑ και δίπλα στο Κεντρικό Κράτος λειτουργεί ένα ολόκληρο «παρακράτος» από σκοταδιστικές δυνάμεις. Την ίδια περίοδο, το ΚΚΕ διαλύει τις κομματικές του οργανώσεις (1956) και οι δυνάμεις του εντάσσονται στην ΕΔΑ. Η ενεργητική εμπλοκή των ΗΠΑ για τη διασφάλιση των ισορροπιών και των συμφερόντων της στην περιοχή και η αδυναμία της Αριστεράς να αντιπαρατεθεί σε αυτό, οδηγεί στη δικτατορία. Η ακραία εκπροσώπηση στο πολιτικό σύστημα, επιταχύνει τις μεταβολές των οικονομικών και κοινωνικών δομών και βοηθά στη συνειδητοποίηση του γεγονότος για τον εξαρτημένο χαρακτήρα της ανάπτυξής της. Η περίοδος της μεταπολίτευσης που ακολουθεί, θα αποκρυσταλλώσει τις κοινωνικές και πολιτικές δομές. Η Νέα Δημοκρατία θα κληθεί να αποκαταστήσει την κοινοβουλευτική δημοκρατία και θα δώσει τη θέση της στη διακυβέρνηση της χώρας, το 1981, στο ΠΑΣΟΚ, αφού πρώτα, το 1980 θα εντάξει οργανικά την Ελλάδα στην Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα. Το δικομματικό πολιτικό σύστημα θα παγιωθεί και οι δυνάμεις της Αριστεράς, ισχυρές από την περίοδο της μεταπολίτευσης, θα υπεισέλθουν σε μια περίοδο αποκρυστάλλωσης της φυσιογνωμίας τους, που θα προκαλέσει η πτώση του σοσιαλισμού το 1989.
Στο κοινωνικό επίπεδο εμφανίζεται έντονο το φαινόμενο της αστικοποίησης. Η Ελλάδα γνωρίζει μια νέα αλματώδη αύξηση της εσωτερικής και της εξωτερικής μετανάστευσης μετά τη μικρασιατική καταστροφή. Φυσικό επακόλουθο μιας τέτοιας πορείας ήταν ο αστικός πληθυσμός να αυξηθεί και από το 33% το 1940, να περνά στο 39% στα 1951 και το 1961 να φτάσει στο 44%. Με αυτήν τη μετακίνηση του πληθυσμού από τις αγροτικές περιοχές σε πόλεις ή κωμοπόλεις, η αστικοποίηση αποτελεί το σοβαρότερο παράγοντα, όχι μόνο για την εκβιομηχάνιση, αλλά και συνολικότερα για τον εκσυγχρονισμό και την κοινωνικοοικονομική αλλαγή της Ελλάδας. Αποτέλεσμα αυτής της εξέλιξης είναι να δημιουργούνται σιγά σιγά πόλεις- μεγαθήρια και η Αθήνα να μεταβάλλεται σε συγκροτημένο πολεοδομικό συγκρότημα που αποτελείται από δεκάδες Δήμους και Κοινότητες. Οικιστικά και οικονομικά το Λεκανοπέδιο ενοποιείται. Οι όμορες του Αθηναϊκού Συγκροτήματος περιοχές αποτελούν οργανικό τμήμα των λειτουργιών του και αναπτύσσονται σαν δορυφορικά αστικά κέντρα. Η συνεχής εγκατάσταση των εσωτερικών μεταναστών, που γίνεται σταδιακά από όλα σχεδόν τα μέρη της Ελλάδας στους περιφερειακούς δήμους της Αθήνας, δείχνει ότι από την περίοδο αυτή, ο πυρήνας του πολεοδομικού συγκροτήματος φαίνεται να έχει πλέον κορεστεί. Η γενικότερη τάση που επικρατεί στο εσωτερικό του Αθηναϊκού Συγκροτήματος, είναι η τάση προς φυγόκεντρη επέκταση. Σε αυτό οδήγησαν οι πυκνοί ρυθμοί δόμησης του Κέντρου και η ύπαρξη ελεύθερων χώρων προς τα βουνά του λεκανοπεδίου. Οι όμορες του Συγκροτήματος περιοχές αποτελούν οργανικό τμήμα των λειτουργιών του και αναπτύσσονται σαν δορυφορικά αστικά κέντρα που τείνουν να σχηματίσουν μια ευρύτερη μητροπολιτική περιοχή με κεντρικό πυρήνα το Δήμο Αθηναίων. Οι περιφερειακές συνοικίες, ιδίως δε οι απομακρυσμένες από το κέντρο, όπου συνέρεαν βασικά οι πρόσφυγες του εμφυλίου πολέμου και της εσωτερικής μετανάστευσης, χαρακτηρίζονται πλέον, από ταχύτατους ρυθμούς αύξησης, σαφώς υψηλότερους του μέσου όρου (22%). Μια τέτοια περίπτωση είναι και ο Δήμος Περιστερίου.
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου