Η Ανάδυση

Κόρωνος, Νάξος Ιούλιος 2017 Στη σύζυγό μου Φλώρα και στην κόρη μας Γεωργία ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ Νοέμβρης 1981 Ο σύντροφος γραμματέας μιας τοπικής οργάνωσης του ΚΚΕ των δυτικών προαστίων, ανέλυε την απόφαση της Κεντρικής Επιτροπής του κόμματος για τις εκλογές που έγιναν κοντά ένα μήνα πριν. Ήταν ένας πανύψηλος, θεόλεπτος οικοδόμος, με μακριά αχτένιστα μαλλιά, δασύς και με πεταχτές φλέβες, που φούσκωναν ακόμη περισσότερο με την ένταση της φωνής και τόνιζαν το καρύδι στο λαιμό του, σχεδόν πάντα αξύριστος, ίσως για να καλύψει τις αυλακιές που ανοίγει στο δέρμα ο αέρας και το ηλιοβρόχι της οικοδομής. Ο γραμματέας χτυπούσε κάθε τόσο το ξεχαρβαλωμένο, ξύλινο γραφείο που στηριζόταν στο ένα πόδι από μια σκισμένη σανίδα για να τονίσει κάποιο σημείο της ομιλίας του, κι αυτό σειόταν, πήγαινε πέρα δώθε, όπως οι επιβάτες ενός τρένου και το ξεθωριασμένο, κόκκινο τραπεζομάντηλο, που πάντα περίσσευε, πότε αριστερά και πότε δεξιά, ζάρωνε και κάθε τόσο το τραβούσαν για να ισιάξει. Και το γυάλινο τασάκι γεμάτο με αποτσίγαρα, έτρεμε σε κάθε δυνατό χτύπημα κι έκανε μικρούς, ανεπαίσθητους στροβιλισμούς, σαν τη σβούρα που την πετούν αδέξια οι πιτσιρικάδες και πλησίαζε αργά, αλλά σταθερά, προς το χείλος του τραπεζιού κι ήταν έτοιμο να πέσει. Μέσα στην αίθουσα συνεδριάσεων παρευρίσκονταν τα μέλη της τοπικής ΚΟΒ του ΚΚΕ κι όλα τα καθοδηγητικά στελέχη της νεολαίας. Στα βουβά πρόσωπα ήταν ζωγραφισμένη η απογοήτευση που ένιωθαν τα περισσότερα από αυτά, αφού λίγο καιρό πριν είχαν πιστέψει ότι ο στόχος να πάρει το Κόμμα στις εκλογές το δεκαεφτά τοις εκατό και να μπει στη δεύτερη κατανομή ήταν εφικτός. Αλλά το ποσοστό κοντά στο έντεκα τοις εκατό δεν μπορούσαν να το χωνέψουν. Κανένας από τους συντρόφους δεν ήθελε να θυμάται τη βραδιά των εκλογών τις σειρήνες και τα κορναρίσματα των πασοκτζήδων που πανηγύριζαν με αλαλαγμούς την άνοδό τους στην κυβερνητική εξουσία και φώναζαν «νάτος, νάτος ο σοσιαλισμός». Μίλησαν πολλοί. Τελευταίος τον λόγο πήρε ένας παλιός σύντροφος, ο καπετάν Μανόλης, μικρασιάτης, με καταγωγή από τη Ραιδεστό που είχε στην πλάτη του πάνω από δεκαπέντε χρόνια εξορίας. Ήταν πρόεδρος του εξωραϊστικού συλλόγου και δούλευε μπογιατζής. Όλοι τον θυμούνται το βράδυ των εκλογών να στέκεται όρθιος μπροστά σε μια παλιά, ασπρόμαυρη γκρούντιχ, που για να πιάσει την ΕΡΤ, έπρεπε κάποιος κάθε τόσο να μετακινεί την κεραία, να λέει για τις δηλώσεις του Ανδρέα. «Τον ξέρω καλά αυτόν τον τύπο. Ίδιος ο πατέρας του. Θα παίξει για τα καλά το παιχνίδι των Αμερικανών». Ο καπετάν Μανόλης έφερνε παραδείγματα από τις δυσκολίες του αγώνα προπολεμικά, αλλά και μεταπολεμικά, τι συμπεράσματα βγαίνουν και πώς αυτός βίωσε μια μεγάλη περίοδο αυτών των αγώνων μέσα στην φυλακή. «Αλίμονο αν είμαστε απογοητευμένοι. Ξεχνάτε ότι πριν μερικά χρόνια ήμασταν στην παρανομία; Ο ταξικός αγώνας συνεχίζεται, αλλά με άλλες μορφές, σε νέες συνθήκες. Σκοπός μας δεν πρέπει να είναι η συμμετοχή μας σε μια αστική κυβέρνηση, αλλά ο σοσιαλισμός, ο κομμουνισμός. Το λάβαρο του κόμματος πρέπει να το κρατάμε ψηλά». Λίγο παράμερα, και πριν το κλείσιμο της συνεδρίασης, ανάμεσα στις ανάκατες αφίσες, λες κι έφτιαχναν ένα χωριάτικο μπούγιο, τα ξεραμένα πινέλα στα κουτιά από κόκκινο χρώμα και το άλλο ξεχασμένο προεκλογικό υλικό, καθόταν ο Πέτρος, εργάτης και μαθητής της δεύτερης τάξης του νυχτερινού γυμνασίου, ο πιο μεγάλος σε ηλικία από όλους τους νεολαίους μαθητές. Ο Πέτρος έκανε «ψιτ» στον Βαγγέλη, αλλά εκείνος δεν κατάλαβε τι ακριβώς ήθελε. Ο Πέτρος, τότε, ανασηκώνοντας τα φρύδια έδειχνε με το βλέμμα του την Κανέλα, μαθήτρια της δεύτερης τάξης του λυκείου, για να μην ξεχαστούν στο τέλος για τη συνεργασία που εκκρεμούσε μια βδομάδα τώρα, σχετικά με την εκδήλωση προς τιμήν της όγδοης επετείου από την εξέγερση του Πολυτεχνείου. Οι μακίτες είχαν πάρει τα πάνω τους και θα επιχειρούσαν να διαλύσουν τη μαθητική συνέλευση σε συνεργασία με άλλα εξωσχολικά ακροδεξιά στοιχεία, γνωστούς τραμπούκους που σύχναζαν στην καφετέρια δίπλα στο σχολείο. Είχαν την πληροφορία ότι θα στήσουν προβοκάτσια. Θα γράψουν προσβλητικά συνθήματα για τον λυκειάρχη με την υπογραφή της ΚΝΕ- έναν γνωστό αντιδραστικό μαθηματικό που στο Πολυτεχνείο κάρφωνε στην ασφάλεια όσους μαθητές κατέβαιναν στις διαδηλώσεις- και στη συνέχεια θα καλούσαν την αστυνομία για τα περαιτέρω. Ο Βαγγέλης, μαθητής της τρίτης τάξης του λυκείου, σκούντηξε την Κανέλα, αλλά και πάλι αυτή δεν κατάλαβε. Η Κανέλα του έδωσε το τετράδιο να της γράψει τι ακριβώς ήθελε. Δεν κατάφεραν και τώρα να συνεννοηθούν γιατί το αυστηρό βλέμμα του καθοδηγητή από την αχτίδα τούς έκοψε τα φτερά. Στο τέλος της συνεδρίασης αποτραβήχτηκαν στην διπλανή αίθουσα με τη χαλασμένη γραφομηχανή για μια μικρή συνεργασία. Η Κανέλα, ευθύς εξαρχής τους εξήγησε ότι δε θα μπορούσε να μείνει, ήταν ήδη αργά, κόντευε δέκα το βράδυ κι έπρεπε να γυρίσει στο σπίτι της. Άλλωστε, εδώ και ώρα την περιμένει η στενή της φίλη, η Αφροδίτη, αλλά δεν ήθελε να δίνει δικαιώματα στη γειτονιά για σχόλια. Το μόνο που ζήτησε είναι κάποιος από τους δυο συντρόφους να τη συνοδέψουν ή κι οι δυο μαζί, γιατί φοβόταν μόνη της μες στα μαύρα σκοτάδια. Η συνεργασία ορίστηκε για την επόμενη μέρα στις τέσσερις το απόγευμα, αφού θα έχει σχολάσει ο Πέτρος από τη δουλειά και θα προλάβαινε να πάει στο νυχτερινό. Η συνάντηση έγινε όπως είχαν συμφωνήσει. Μόνο ο Βαγγέλης, όπως το συνήθιζε άλλωστε, καθυστέρησε δέκα λεπτά. Σήμερα ο λόγος δεν ήταν ότι τον πήρε ο ύπνος μετά το μεσημεριανό φαγητό, αλλά γιατί είχε μια έντονη λογομαχία με την ξαδέρφη του, την Έρρικα, μια τεταρτοετή φοιτήτρια της Βιομηχανικής, που εντελώς επιδειχτικά τού έλεγε ότι είναι χαμένος χρόνος η οργανωμένη πάλη. Δεν έλειψαν και τα υποτιμητικά σχόλια της θείας του, να μην ακολουθήσει το δρόμο του πατέρα του γιατί δε θα προκόψει. Οι τρεις νεολαίοι ήταν μέλη του καθοδηγητικού γραφείου της οργάνωσης μαθητών της ΚΝΕ. Δεν είχαν πολλά χρόνια οργανωμένοι κι ο καθένας τους είχε διαφορετικές οικογενειακές και κοινωνικές καταβολές, διαφορετικές εμπειρίες. Η συμμετοχή τους στο κίνημα μέσα από τις γραμμές της ΚΝΕ τους διαφοροποιούσε από τα άλλα παιδιά της ηλικίας τους, τους μέστωνε, τους ωρίμαζε σαν ανθρώπους. Τώρα έπρεπε να συνεργάζονται για να τα βγάλουν πέρα μέσα σε πρωτόγνωρες γι’ αυτούς καταστάσεις και γεγονότα. Κι όσοι από τα μέλη του κόμματος, οι μπαρουτοκαπνισμένοι αντάρτες στα βουνά, οι πολιτικοί κρατούμενοι στα ξερονήσια και στις φυλακές, οι επαναπατρισμένοι πολιτικοί πρόσφυγες από τις σοσιαλιστικές χώρες, οι σύντροφοι της αντιδικτατορικής πάλης τους έβλεπαν και τους καμάρωναν, αναρωτιόνταν, αν θα κατάφερναν να είναι πιστοί μέχρι το τέλος της ζωής τους και μέσα από το κόμμα να συνεχίσουν τον αγώνα που με τόσες θυσίες και αίμα έδωσαν οι δικές τους οι γενιές.